geschiedenis: 79. Fenicische kolonisatie van de Noord-Afrikaanse kust

2.6. De Fenicische kolonisatie van Noord‑Afrika.

In de eerste eeuwen na de tot stand koming van de verbinding tussen

Tartessië en Fenicië werden op de Noord‑Afrikaanse kust vele zij het

provisorische aanleg‑ en uitwijkplaatsen gesticht. Alleen Hippo, Utica

en Carthago waren plaatsen van enige allure. In de periode, dat het

moederland Fenicië als thuisbasis voornamelijk werd uitgeschakeld en

de Feniciërs van het westen zo langzamerhand op eigen kracht verder

moesten, groeiden vele provisorische factorijen uit tot goeddeeels

onafhankelijke plaatsen.

2.6.1. De Mauretaanse Middellandse zeekust.

Slechts enkele plaatsen zijn ons bekend geworden. Er is allereerst het

oude Abyla aan de straat van Gibraltar, dat nu Ceuta genoemd wordt.

Abyla ligt op een uitstekend verdedigbare landtong en beheerst de

zeestraat, die Afrika van Spanje scheidt.

Twintig kilometer zuidelijker ligt het voorgebergte Ras‑Tarf en enige

kilometers het binnenland in ligt de inheemse stad Tamuda. Aldaar zijn

Fenicische vondsten gedaan uit vooral de latere tijden. Tamuda is het

huidige Tetouan.

Verder naar het oosten gaand komen we het huidige Al‑Hoceima tegen, dat

voor de scheepvaart een voortreffelijke natuurlijke haven heeft. Het is

hoogstwaarschijnlijk, dat hier de Feniciërs een steunpunt hadden. Na

de kaap van de "Trois Fourches" ligt Melilla. De Feniciërs noemden

deze plaats Rusaddir.

Vijftig kilometer oostelijker liggen voor de kaap "Ras‑el‑Ma" een paar

eilandjes de "Chafarinas". Het is een uitstekende plaats voor een

Fenicisch steunpunt, maar helemaal zeker is dat niet.

_______________________________________________________________________

Zie: P.Cintas:"Contribution à l'étude de l'expansion cartha‑

ginois au Maroc: un sanctuaire précarthaginois sur la

greve de Salammbô." In:Revue Tunesienne, 1947.

2.6.2. De Numidische kust.

De Numidische kust is zo mogelijk nog dichter bezaaid met

nederzettingen. Ook hier moet een onderscheid gemaakt worden tussen

mogelijke en traceerbare Fenicische steunpunten.

tabel 5. Traceerbare plaatsen en mogelijke plaatsen

‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑-------------------------------------------------

Portus Magnus* (Rachgoun)

Cartennas (Mersa Madakh)

Cartili (Oran)

Gunugu (Mostaganem)

Iol (Boudouaou)

Tipasa (Zemmouhri)

Icosium* (Djenet)

Rusguniae (Tigzirt)

Rusubicari (Ziama)

Rusuccuru (al‑Aouna)

Rusippisir (ras‑Afiah)

Rusazus (Stora)

Igilgili (Chetaibi)

(Chullu)

(Saldae) (el‑Kala)

Rusicade Hippo Regius*

Thabraca

‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑‑---------------------------------------------------

Tussen haakjes staan de latere namen. Met een * voorzien betreft het de

Latijnse naam. Met name de woorden, beginnende met 'Rus' of 'Cart' zijn

typisch Fenicisch. Het betekent respectievelijk 'kaap' en 'nieuw'.

Maar liefst minstens 18 plaatsen hebben een Fenicische stichting gekend, ofwel

zijn door de Feniciërs overgenomen van de inheemse bevolking. Nog eens

14 plaatsen komen met waarschijnlijkheid in aanmerking daarvoor.

Op de bijna 1000 km lange Numidische kust moeten er minstens zo'n 30

ankerplaatsen geweest zijn voor de Fenicische schepen. Na elke 30‑40

km was er altijd wel een beschutte aanlegplaats te vinden. Niet alle

nederzettingen hebben zich tot een stad ontwikkeld. De meesten bleven

een versterkt dorp, maar Tipasa, Hippo Regius, Icosium en Iol moeten

omvangrijker van omvang en allure geweest zijn.

Lang niet alle nederzettingen zijn al tussen 750 en 650 gesticht. Tussen

Cartennas en Mostaganem is een opmerkelijke leegte. De kust hier leent

zich ook niet zo goed voor havens.

Zie: "Fouilles puniques à Tipasa", P Cintas (1948).

In:Revue Africaine (XCII) 1949 pag 1‑88.

Zie: Atlas van de Fenicische en Punische stammen, steden en volken.

Fenicisch en Punische nederzettingen op de kust van Algerije:

41A. regio Oran

41B. West Algerije

41C. Les Andalouses

41D. Mersa Madakh

41E. Oued Tafna/Rachgoun

41F. Rachgoun

41G. Hart van Masaesylië

41H. Centraal Algerije

41I. Tenes

41J. Romeinse haven van Tipasa

41K. Tipasa: overzicht

41L. Punisch Tipasa

41M. Woongebied bij de zee te Tipasa

41N. Regio Algiers

41O. Groot‑Kabylië

41P. Klein Kabylië

41Q. Oost‑Algerije